Қарақалпақстанда Архив хызмети дәслеп 1925-жылда шөлкемлестирилген ҳәм Областьлық Атқарыў Комитети (Обл.Испол.Ком) қурамында Архив Бюросы болып жумыс алып барған.
1930-жылда Архив Бюросы Қарақалпақстан Автоном Областы Халық Билимлендириў Бөлими қурамына киргизилген.
Қарақалпақстан АССР Орайлық Атқарыў Комитетиниң Президиумы Қарарына (1934-жыл) муўапық, Архив Бюросы Орайлық Архив Басқармасына айландырылған ҳәм Қарақалпақстан АССР Орайлық Атқарыў Комитети қурамына киргизилген.
Қарақалпақстан АССР Жоқарғы Совети Президиумы Қарарына (1939-жыл) муўапық, Орайлық Архив Басқармасы Қарақалпақстан АССР Ишки Ислер Халық Комиссариаты қурамына киргизилген ҳәм 1940-жылда Қарақалпақстан АССР Ишки Ислер Халық Комиссариатының Архив Бөлими етип қайта шөлкемлестирилген.
1962-жылда Қарақалпақстан АССР Министрлер Советиниң Қарарына муўапық, Қарақалпақстан АССР Ишки Ислер Халық Комиссариатының Архив Бөлими Қарақалпақстан АССР Министрлер Совети қурамына өткерилген.
1985-жылдан Қарақалпақстан АССР Министрлер Совети жанындағы Архив Басқармасы болып қайта шөлкемлестирилген (Қарақалпақстан АССР Министрлер Советиниң 02.12.1985-ж., 469р-санлы Бийлиги).
2004-жылда Өзбекстан Республикасы Министрлер Кабинетиниң Қарарына муўапық (03.02.2004-ж., 49-санлы), Қарақалпақстан Республикасы Архив иси басқармасы болып қайта дүзилди.
Қарақалпақстан Республикасы Архив иси басқармасы қурамында 2006-жылға шекем Қарақалпақстан Республикасы Орайлық Мәмлекетлик архиви ҳәм оның Қараөзек, Кегейли, Беруний, Хожели ҳәм Қоңырат районлық филиаллары жумыс алып барды.
Қарақалпақстан Республикасы Орайлық Мәмлекетлик архиви ең дәслеп 1943-жылда Төрткүл қаласында шөлкемлестирилген болып (Өзбекстан ССР Халық Комиссарлары Советиниң Қарары, 18.02.1943 ж., 145-санлы), бүгинги күнде Нөкис қаласында Қарақалпақстан Республикасы Архив иси басқармасы имаратында жайластырылған.
2006-жылда Қарақалпақстан Республикасы Жоқарғы Кеңесиниң Қарарына (27.02.2006 ж., 83-санлы) муўапық, Қарақалпақстан Республикасы Орайлық Мәмлекетлик архивиниң Шымбай, Әмиўдәрья, Төрткүл, Елликқала ҳәм Қанлыкөл районларында жаңа архив филиаллары шөлкемлестирилди. 2008-жылдан усындай архив филиаллары Республикамыздың 10 районында хызмет көрсетти.
Өзбекстан Республикасы Министрлер Кабинетиниң 2012 жыл 5 апрельдеги «Өзбекстан Республикасында архив исин жетилистириў ҳаққында»ғы 101-санлы Қарарына муўапық, Республикадағы районлық архив филиаллари Мәмлекетлик архивлерге айландырылды.
Бүгинги күнде Қарақалпақстан Республикасы Архив иси басқармасы қурамында Қарақалпақстан Республикасы Орайлық Мәмлекетлик архиви, 10 районлық мәмлекетлик архивлери ҳәм 4 жеке қурам ҳүжжетлери мәмлекетлик архивлери жумыс алып бармақта.
Республика архивлеринде сақланып атырған ҳүжжетлердиң шегара жыллары 1917-жылдан бүгинги күнге шекемги болған дәўирди өз ишине алады ҳәм тарийхый әҳмийетке ийе болған ҳүжжетлер, жеке қурам ҳүжжетлери, сондай-ақ, белгили мәмлекетлик ҳәм жәмийетлик ғайраткерлердиң қалдырған мийрасын, өмир жолын сәўлелендириўши жеке фондқа жәмленген ҳүжжетлерден ибарат.
Бүгинги күнде Республика архив фонды 2415 фонд, ал бул фондларға 555 351 сақлаў бирлигине ийе ҳүжжетлер жәмленген.
Қарақалпақстан Республикасы Архив иси басқармасы.
Сайтымыздың телеграмдағы каналына ағза болың: https://t.me/karinformuz
