Көпшилик жылдың атамасы қандай болар екен, деп күтип отырған еди. Жыл атамасы қарақалпақ тилине «Белсенди исбилерменлик, инновациялық идеяларды ҳәм технологияларды қоллап-қуўатлаў жылы» деп аўдармаланып, республикалық «Еркин Қарақалпақстан» газетасының 2017-жыл 23-декабрьдеги №154-155 (20085) қоспа санында жәрияланды.
Өзбекистан Республикасының сиясий турмысындағы ўақыяларды көбирек сәўлелендиретуғын Өзбекистан миллий мәлимлеме агентлиги (ӨзА)ниң материалларын қарақалпақ тилине аўдармалайтуғын Қарақалпақстан хабар агентлигиниң рәсмий веб-сайтында да жыл атамасы «Белсенди исбилерменлик, инновациялық идеяларды ҳәм технологияларды қоллап-қуўатлаў жылы» деп жәрияланды.
Ал, арадан көп ўақыт өтпей-ақ, «Еркин Қарақалпақстан» газетасының 2018-жылдың 16-январь сәнесиндеги №8 (20094) санында, 2-бетте Өзбекистан миллий мәлимлеме агентлиги (ӨзА)ниң «Нәтийжели сыртқы сиясат – реформаларды ҳәм жаңаланыўларды әмелге асырыўдың әҳмийетли шәрти» атамасындағы материалда жыл аты «Жедел исбилерменлик, инновациялық идеяларды ҳәм технологияларды қоллап-қуўатлаў жылы» деп көрсетилген.
Сондай-ақ, усы газетаның 2018-жылдың 18-январь күнги №9 (20095) санында, 2-бетте газетаның арнаўлы хабаршысы Ә.Оразовтың «Рашидтиң азаматлық ислери» атамасындағы материалының рубрикасына «Жедел исбилерменлик, инновациялық идеяларды ҳәм технологияларды қоллап-қуўатлаў жылы» деп жазылған.
Алағадалық пайда болды… Жылдың қарақалпақша аты қандай өзи? «Белсенди» ме ямаса «Жедел»?
Егер мен қарақалпақ тилинде жазылған жыл атамасының баннерин ислетпекши болсам қайсы бирин сайлайман? Қайсысы дурыс?
Бул жерде машқала болып көринип турған «белсенди» ямаса «жедел» сөзлериниң өзбек тилиндеги аўдармасы болған «фаол» сөзиниң русша «активный» (Годом поддержки активного предпринимательства, инновационных идей и технологий) болып аўдармаланатуғынлығын есапқа алсақ, бизиң пикиримизше, «белсенди» дурыс аўдарма болып табылады.
Н.А.Баскаковтың редакторлығында жарық көрген русша-қарақалпақша аўдарма сөзликтиң 21-бетинде «активный» сөзи «белсенди, искер» деп аўдарма исленген.
Ал, «жедел» сөзи көбирек «тез, пәт пенен» деген мәнилерде ис-ҳәрекетке байланыслы қолланылады.
Жыл атамасына байланыслы пикирлер ҳәр қыйлы. Ең тийкарғысы, усы қарақалпақ тилиниң нормаларын есапқа ала отырып, аўдарма ислеп, оны жәриялаў мақсетке муўапық деп ойлаймыз.
Ислам Матеков.
